tekst diskussie-inleiding klooster 'de slangeburg' (1966/1980)
meister eckhardt, u allen waarschijnlijk welbekend, heeft in het begin van de 14e eeuw het woord 'aktualistas' vertaald met 'wirklichkeit' en hiermee het ook voor ons duidelijk gemaakt, dat datgeen wat wij van het ons omringende ervaren een aktief proces is. iets waarin werking zit.
in de werkelijkheid van vandaag is dat al heel duidelijke geworden en we ervaren dat we deel uit maken van een proces, een werking. we ervaren echter ook dat de werkelijkheid welke dit proces voor ons is, voor een groot deel voor ons is, voor een groot deel er een is van menselijk maaksel.
in de jaren na de eerste wereldoorlog heeft dada met sukses geprobeerd de oude - niet meer met de werkelijkheid overeenkomende - waarden te ondermijnen en te laten ontploffen.
omstreeks '60 heeft zero nog eens de opnieuw neergedaalde stof proberen weg te strijken en er een schone witte heldere en eenvoudige vorm onderuit te halen.
kunst en werkelijkheid zijn onverbrekelijk met elkaar verbonden. (is er wel iets op te noemen dat niet no'n [=zo'n] verbinding heeft en er aldus deel van uitmaakt?)
kunst neemt deel aan het proces dat werkelijkheid heet en geeft vorm aan ervaring en denken. kunst is gelijktijdig zowel een vorm van werkelijkheids onderzoek als resultaat van dit onderzoek. vaak is het ook nog en dit alles in hetzelfde objekt, een stellingname.
bij zero is er een weigering om de werkelijkheid anders voor te stellen dan ze is. een puristies streven dat door zijn duidelijkheid toch weer deelneemt aan het proces.
we pogen de werkelijkheid in zijn eigen hoedanigheden over te brengen, te leren kennen. wij willen niet waarnemen voor de ander (voor hem voor-selekteren) maar hem zelf de materialen verschaffen om werkelijkheid te zien in zijn onverdeelde hoedanigheid.
hoe moeilijk dat in wezen is bewijst al het voord waarnemen, waar-nemen. er wordt genomen en de waarneming blijft dus altijd beperkt tot dat wat genomen is. een gedeeltelijke, een persoonlijke selektie en is dus niet waar in absolute zin...
'werkelijkheid' is ook nog op een andere manier een voortreffelijk woord in de kunst-beschouwing, waar de laatste jaren de kinetische kunst met zijn veranderlijke, veranderbare of bewegende objekten vorm geeft aan de ervaringen die we uit ons zelf geschapen technisch-wetenschappelijk milieu op doen.
het kinetisme vervult op deze manier (tesamen met de exakte kunst) de middelende funktie tussen de werkelijkheid die zo snel verandert en de mens die dit ervaart en het moet leren verwerken.
werken-werken... en_spelen? is dat kunst? is het werken? is het een substituut?... is het een nieuwe werkelijkheid aan het worden nu er zoveel gewerkt is?
herman de vries
source: herman de vries, 'tekst diskussie-inleiding benedictijner klooster "de slangenburg"', written in 1966, published in exhibition catalogue herman de vries. werken 1954-1980 (Groninger Museum : Groningen 1980) 159.